Inhoudelijke vragen over bewindvoering Wsnp

Als één partner van een stel die samen een gemeenschapsboedel delen (1) tijdens de Wsnp failliet wordt verklaard, dan gaat de volledige Wsnp-boedel over in de faillissementsboedel. Oók het 'deel' van de partner die niet failliet gaat en de Wsnp voortzet gaat over in het faillissement van de partner. Vanaf de nieuwe situatie vloeit ook de Wsnp-afdracht die nog plaatsvindt ná de faillietverklaring direct naar de faillissementsboedel van de failliete partner. Het faillissement heeft namelijk voorrang ( artikel 63 Fw).

In de nieuwe situatie kan de Wsnp-bewindvoerder geen tussentijds salaris meer opnemen - er is immers geen Wsnp-boedel. De Wsnp-bewindvoerder kan, nadat de Wsnp is geëindigd, subsidie verzoeken voor dat deel van zijn Wsnp-vergoeding wat hij niet (tussentijds) kon opnemen.

1. Het gaat hierbij om mensen met een huwelijksgemeenschap: gehuwden met een gemeenschap van goederen óf personen met een geregistreerd partnerschap zonder partnerschapsvoorwaarden.

Het komt voor dat een Wsnp-bewindvoerder opdracht krijgt bedragen over te maken naar de consignatiekas. Meer informatie over de consignatiekas vindt u op onderstaande pagina van de Rijksoverheid:

• Rijksoverheid.nl: Geld storten in consignatiekas.

In dit artikel informeren wij u over de schunal-verklaring (schuldig nalatig verklaring’) en de schuldsanering (Wsnp) of minnelijke schuldregeling (o.b.v. de Wgs of o.b.v. art. 48 lid 1 sub c Wck).

Overigens is op 21 februari 2023 een wetsvoorstel ingediend met als doel het afschaffen van de mogelijkheid om schuldig nalatig te verklaren. Het wetsvoorstel en de stand van zaken vindt u op Overheid.nl.

De schunalverklaring kort samengevat

Zie ook SVB.nl > Verzekerd zijn voor de AOW > ‘Wel verzekerd maar geen of minder AOW’.

De AOW-premie

Iedereen die in Nederland woont en in Nederland werkt en/of een Nederlandse uitkering ontvangt, betaalt premie voor volksverzekeringen waaronder de Algemene Ouderdomswet (hierna: AOW). Bij loondienst houdt de werkgever de premies in op het loon. Bij een uitkering houdt de uitkeringsinstantie de premie in.
Een ondernemer of zzp'er betaalt de AOW-premie zelf via de inkomstenbelasting.

De Belastingdienst int de premie. De Sociale Verzekeringsbank (hierna: SVB) ontvangt de premie van de Belastingdienst.

Schuldig nalatig in betaling AOW-premie?

Betaalt de verzekeringsplichtige geen of te weinig AOW-premie? Dan is deze ‘nalatig’. De Belastingdienst meldt de nalatigheid aan de SVB. De SVB onderzoekt vervolgens of de verzekeringsplichtige 'schuldig' is – hiervan is sprake als de verzekeringsplichtige verwijtbaar heeft nagelaten de AOW-premie te voldoen.

Stelt de SVB vast dat de verzekeringsplichtige schuldig is in de nalatigheid? Dan ontvangt de verzekeringsplichtige de schriftelijke ‘schunal-melding’.

Verzekeringsplichtige ontvangt een ‘schunal-melding’

In de schunal-melding informeert de SVB de verzekeringsplichtige dat hij/zij verwijtbaar is tekortgeschoten in het voldoen van de AOW-premie. De verzekeringsplichtige krijgt daarna 5 jaar om de achterstallige premie(s) alsnog te voldoen. De verzekeringsplichtige is zélf verantwoordelijk om de premie te voldoen binnen deze termijn – de Belastingdienst en/of de SVB voeren géén invorderingsacties uit.

Betaalt de verzekeringsplichtige de achterstallige premie geheel binnen 5 jaar? Dan vervalt de schunal-melding. De AOW-uitkering wordt dan niet gekort, omdat alle premies zijn betaald.

Schuldig nalatig verklaard: lager AOW-pensioen

Betaalt de verzekeringsplichtige niet de gehele achterstallige premie binnen de aflosfase van 5 jaar? Dan verklaart de SVB de verzekeringsplichtige definitief schuldig nalatig. De verzekeringsplichtige ontvangt dan een ‘beschikking van schuldige nalatigheid’.
Dit heeft als gevolg dat de vordering omgezet wordt naar een natuurlijke verbintenis, en de AOW-uitkering uiteindelijk wordt gekort. De AOW wordt met 2% gekort voor elk jaar waarin de premie niet volledig is betaald. Kortom:

• één jaar onvolledige jaarpremie: 2% gekort;
• twee jaar onvolledige jaarpremie: 4% gekort;
• enzovoorts…

De verzekeringsplichtige kan als hij/zij schuldig-nalatig is verklaard onmogelijk de AOW-korting ongedaan maken. Ook het alsnog voldoen van de natuurlijke verbintenis maakt de korting niet ongedaan.

Schuldig nalatig en de minnelijke schuldregeling of Wsnp

De werkwijze en de gevolgen zijn voor zowel de Wsnp als de minnelijke schuldregeling hetzelfde.
Onderaan de pagina tonen wij een tabel met daarin een schematische weergave.

We maken hierbij onderscheid in 3 verschillende fases, te weten:

• Fase 1: AOW-premie niet voldaan: nog geen schunal-melding ontvangen;
• Fase 2: Schunal-melding ontvangen: nog geen 5 jaar verstreken;
• Fase 3: Schuldig nalatig verklaard.

Fase 1: AOW-premie niet voldaan: nog geen schunal-melding ontvangen

Hiervan is sprake als de verzekeringsplichtige zijn/haar AOW-premie niet (volledig) heeft voldaan, maar de SVB (nog) geen schuldige nalatigheid heeft vastgesteld. Een schunal-melding kan echter tijdens het schuldtraject alsnog volgen, zie dan fase 2.

De Belastingdienst meldt de vordering(en) aan bij het schuldtraject. De vordering(en) wordt/worden, net als andere schulden, als preferente schuld op de crediteurenlijst opgenomen.

Voor de Wsnp geldt: de eventuele restschuld van de AOW-premie valt onder de schone lei (en wordt omgezet naar een natuurlijke verbintenis). Er volgt dan geen schunal-verklaring en dus ook geen AOW-korting.

Voor de minnelijke schuldregeling geldt: na het traject wordt de eventuele restschuld kwijtgescholden. Er volgt geen schunal-verklaring en AOW-korting.

Fase 2: Schunal-melding ontvangen: nog geen 5 jaar verstreken

De Belastingdienst en/of SVB meldt deze schuld niet actief aan bij de Wsnp/schuldregeling, zo schrijft de wet voor. De Wsnp‑bewindvoerder/schuldhulpverlener neemt de schuld wél op in de crediteurenlijst zolang er nog geen schunal-verklaring (fase 3) is verstrekt. Het betreft een concurrente schuld.
De aflosfase van 5 jaar wordt niet opgeschort tijdens het schuldentraject.

Uitdeling voordat de vijfjarige termijn verstrijkt

Als de boedel wordt uitgedeeld en deze schuld is nog niet overgegaan naar fase 3 – er is nog geen schunal-verklaring afgegeven – dan volgt er een reguliere uitdeling aan deze schuld.

Voor de Wsnp geldt: de eventuele restschuld van de AOW-premie valt na afloop van de Wsnp onder schone lei, maar de AOW-korting kan nog altijd worden toegepast. Het is aan de schuldenaar om ná de uitdeling de resterende schuld af te lossen voordat de vijfjarige termijn verstrijkt.

Voor de minnelijke schuldregeling geldt: er volgt een reguliere uitdeling aan deze schuld. De eventuele restschuld wordt niet kwijtgescholden en de AOW-korting kan nog altijd worden toegepast. Het is aan de schuldenaar om ná de uitdeling de resterende schuld af te lossen voordat de vijfjarige termijn verstrijkt.

Lost de schuldenaar de restschuld niet af voordat de vijfjarige termijn verstrijkt, dan volgt een schunal-verklaring en een AOW-korting, zie fase 3.

De vijfjarige termijn verstrijkt tijdens het schuldtraject

Als de vijfjarige termijn verstrijkt en de schuld is niet volledig voldaan, dan volgt automatisch een schunal-verklaring. Deze situatie kan zich voordoen tijdens een schuldtraject. In dat geval, zie fase 3.

Fase 3: Schunal verklaard (schunal-melding ontvangen en 5 jaar verstreken)

Vanaf het moment dat de verzekeringsplichtige een schunal-verklaring – een ‘beschikking van schuldige nalatigheid’ – ontvangt, is de vordering omgezet naar een natuurlijke verbintenis. Als de schuld vermeld stond op de crediteurenlijst, dan haalt de Wsnp bewindvoerder/schuldhulpverlener deze door; er volgt geen uitdeling.

Vanaf dit moment wordt de AOW gekort. Voor de verzekeringsplichtige is het met de huidige wetgeving onmogelijk om de AOW-korting ongedaan te maken. Zie art. 73.6.7 van de Leidraad Invordering 2008.

In dit artikel informeren wij u hoe de postblokkade zich verhoudt tot het verwerken van geheime post, bijvoorbeeld medische stukken.

Samengevat zijn de volgende twee principes leidend:

1. De Wsnp-bewindvoerder mag geen stukken verwerken die geprivilegieerd zijn, tenzij de schuldenaar hier toestemming voor verleent.
2. De schuldenaar is verplicht om de Wsnp-bewindvoerder en rechter-commissaris tijdig en volledig te informeren over alles wat van belang is voor de uitvoering van de Wsnp. Ook wanneer het gaat om stukken die volgens de wet geprivilegieerd zijn en de Wsnp-bewindvoerder niet mag verwerken zonder toestemming van de schuldenaar.

Hieronder lichten wij het onderwerp toe.

Wsnp-bewindvoerder mag alle post verwerken behalve…

De Wsnp-bewindvoerder heeft als hoofdregel het recht om alle post van schuldenaar te openen. Hij moet hierbij rekening houden met het feit dat het verwerken van de post (in)direct betrekking heeft op het Wsnp-bewind, d.w.z. de boedel, naleving van de Wsnp-verplichtingen, en schuldeisers. De Wsnp-bewindvoerder mag post van zogenaamde ‘geheimhouders’, zoals een arts, advocaat of notaris, in beginsel niet verwerken. De Wsnp-bewindvoerder kan hier echter alleen aan voldoen als de geheimhouding op de envelop staat vermeld. Dat is echter lang niet altijd het geval.
In de praktijk opent de Wsnp-bewindvoerder iedere envelop zonder geheimlabel, en zal de Wsnp-bewindvoerder zelf moeten vaststellen of het gaat om geprivilegieerde correspondentie.

Daarna moet de Wsnp-bewindvoerder de stukken meteen doorsturen naar de schuldenaar en mogen er geen kopieën van geprivilegieerde correspondentie worden gemaakt. De Wsnp-bewindvoerder mag de aldus verkregen informatie ook niet gebruiken in verslagen of bij zittingen. (Nb. zie ook Inspanningsverplichting, informatieplicht en medisch geheim.)

Bij veel bewindvoerdersorganisaties wordt alle binnenkomende post geopend, gescand en toegevoegd aan het dossier. Tevens wordt de post doorgestuurd naar de schuldenaar. Soms betreft dit de originele post, soms de gescande poststukken. Het valt niet altijd op dat er post van een geheimhouder tussen alle poststukken zit.

Inrichten verwerking post en geheimhoudingsplicht/AVG

In het licht van bovenstaande en van de AVG is het raadzaam om de postprocedure zo in te richten dat wordt voldaan aan bovengenoemde regels. Alle post die opgeslagen wordt, maar onterecht is verkregen of niet van belang is voor het WSNP-dossier, moet worden verwijderd uit het (digitale) dossier. Tevens moet het in de uitleg aan schuldenaren inzake de gegevensverwerking duidelijk zijn hoe met de post wordt omgegaan, wat bewaard wordt en met welke reden en wat niet bewaard wordt.

Inspanningsverplichting, informatieplicht en medisch geheim

Naast de manier waarop moet worden omgegaan met post van geheimhouders, speelt in sommige dossiers de vraag of de schuldenaar – op medische gronden-  arbeidsongeschikt is. Op basis van de informatieplicht moet de schuldenaar zijn/haar arbeidsongeschiktheid aantonen met medische gegevens. De rechter-commissaris en de Wsnp-bewindvoerder mogen op basis van art. 9 lid 2 sub f AVG deze stukken verwerken in het kader van de ontheffing van de inspanningsplicht, zie uitspraak ECLI:NL:RBOVE:2019:5057.

De schuldenaar beschikt reeds over medische stukken m.b.t. arbeidsongeschiktheid

Als de schuldenaar reeds beschikt over medische stukken waaruit dit blijkt, bijvoorbeeld een medische keuring in het kader van het recht op een uitkering, dan dient deze die stukken ter beschikking te stellen aan de Wsnp-bewindvoerder en rechter-commissaris. Elke burger heeft het recht(1) om een kopie op te vragen uit zijn/haar medisch dossier.

Wanneer deze stukken niet (meer) voldoende overtuigend zijn, kan de rechter-commissaris een nieuw arbeidsongeschiktheidsonderzoek eisen.

De arbeidsongeschiktheid is nog niet reeds vastgesteld

Als de schuldenaar niet reeds beschikt over medische stukken die (in voldoende mate) de arbeidsongeschiktheid aantonen, dan dient hij/zij een arbeidsongeschiktheidsonderzoek uit te laten voeren bij de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) of een soortgelijke instelling.

Zie voor meer achtergrondinformatie ook het artikel Wsnp-Periodiek augsutsus 2019, nr. 3, art. 18: Medisch beroepsgeheim in de Wsnp.

Voetnoot

• op basis van art. 456 van de Wet op de Geneeskundige Behandelings-overeenkomst en de richtlijnen van de KNMG.

Op 1 juli 2017 is de Wet versterking positie curator in werking getreden. Deze wet heeft tot doel de positie van de curator in een faillissement te versterken. In dit bericht informeren wij u over het nieuwe artikel 105b Fw. Dit artikel geldt namelijk ook voor de Wsnp-bewindvoerder.

In artikel 105b Fw is het volgende opgenomen:

1. Als de curator de administratie opvraagt zijn derden met inbegrip van accountantsorganisaties en een externe accountant verplicht om deze, inclusief de daartoe behorende boeken, bescheiden en andere gegevensdragers, af te geven of inzichtelijk te maken.
2. In afwijking van artikel 60 Fw kunnen derden geen beroep op een retentierecht doen ten aanzien van de administratie van de gefailleerde die zij in de uitoefening van hun beroep of bedrijf, op welke wijze dan ook, onder zich hebben als de curator die administratie op grond van het eerste lid heeft opgevraagd.
3. Elk beding dat strijdig is met het bepaalde in het eerste of tweede lid is nietig.

Wanneer een persoon failliet gaat, kan de curator de administratie voortaan opeisen bij derden, waaronder IT-leveranciers, accountants en cloud providers. De wet gaat zelfs zo ver met de eis dat ook middelen om de administratie ‘binnen redelijke tijd leesbaar te maken’ moeten worden aangeleverd. De kosten die de derde maakt voor het aanleveren van de (administratie)gegevens kunnen worden doorbelast. Niet meewerken aan de gegevensverstrekking is strafbaar.

Via de schakelbepaling van artikel 327 Fw kan ook de Wsnp-bewindvoerder een beroep doen op artikel 105b Fw. (Met de Wet versterking positie curator wordt namelijk ook een  wijziging in artikel 327 Fw doorgevoerd; artikel 327 Fw verwijst voortaan naar artikel 105b Fw in plaats van 105 Fw.). Hier vindt u de Wet versterking positie curator met daarin alle wijzigingen.

Hier vindt u de Wet versterking positie curator met daarin alle wijzigingen.

De meeste Wsnp-bewindvoerders krijgen zelden of nooit met een renvooiprocedure te maken. Desondanks wijzen wij u naar aanleiding van uitspraak ECLI:NL:RBROT:2020:3883 (rechtbank Rotterdam) op het volgende:

Niet verschijnen renvooiprocedure: wel kostenveroordeling

Als u als Wsnp-bewindvoerder een vordering betwist en u komt er met de schuldeiser niet uit, dan zult u tijdens de verificatievergadering verwezen worden naar een renvooiprocedure. Het is dan van belang dat u (of een kantoorgenoot) ook daadwerkelijk op die zitting verschijnt.

Verschijnt u niet, dan gaat de rechter er vanuit dat u de betwisting hebt laten varen en wordt de vordering alsnog erkend. Let op! U wordt tóch veroordeeld in de kosten (art. 328 Fw jo. art. 122 lid 3 Fw)!