Werving door advocaten bij einde Wsnp

WSNP Periodiek mei 2017, nr. 2

Jenny Vlemmings

1. Inleiding

Als bewindvoerder Wsnp word ik regelmatig door sanieten benaderd wanneer het einde van de looptijd Wsnp in zicht komt. Sanieten bellen of mailen, niet zelden in paniek, omdat zij brieven ontvangen waarin advocaten hun diensten aanbieden voor de eindzitting. Als ze worden benaderd door een advocaat, dan zal er wel iets mis zijn, toch? Zeker wanneer, in voorkomende gevallen, sanieten meer dan tien zogenaamde wervingsbrieven ontvangen, slaat de paniek toe. De bewindvoerder heeft steeds gezegd dat de schuldsaneringsregeling goed loopt, maar is dit wel zo? De advocaten zullen sanieten toch niet benaderen wanneer alles goed zou gaan? In deze situatie, waarin de schrik sanieten om het hart slaat, wordt de laatste zin van de brief, waarin vermeld staat dat juridische bijstand niet nodig is wanneer er een advies schone lei is gegeven, niet door sanieten gelezen, althans niet voldoende begrepen.

Hoe staat het anno 2017, drie jaar nadat de Raad voor Rechtsbijstand (RvR) een bericht van de rechtbank Overijssel ontvangt over de (onnodige) aanwezigheid van een advocaat bij een positieve eindzitting Wsnp, met deze wervingsbrieven? Hiervoor gaan we eerst terug naar 2014, het jaar waarin de lokale dekens zich uitspraken over de wervingsbrieven. Na een korte opmerking over de wet- en regelgeving wordt ingegaan op de rol van de bewindvoerder. Bij de conclusie volgen een aantal aanbevelingen. Ik hoop dat deze aanbevelingen zullen worden opgevolgd om in de toekomst paniek bij sanieten te voorkomen.

2. Waarschuwing door de lokale dekens

Nadat de rechtbank Overijssel in 2014 bij de RvR melding doet van (onnodige) aanwezigheid van een advocaat bij een positieve eindzitting Wsnp vanwege misleidende wervingsbrieven, neemt de RvR contact op met de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA). De NOvA waarschuwt de advocaten die misleidende wervingsbrieven versturen en draagt de betreffende advocaten op om de tekst van de brief dusdanig aan te passen dat deze niet langer misleidend is.¹ Daarnaast waarschuwen de lokale dekens advocaten om behoedzaam te zijn met het versturen van wervingsbrieven. Ondanks dat de dekens van oordeel zijn dat advocaten wervende activiteiten moeten kunnen verrichten, roepen ze de advocaten op terughoudend te zijn en zeer duidelijk te zijn in de uitingen.²

3. Weten regelgeving

Bedrijven, waaronder advocatenkantoren, mogen consumenten ongevraagd via de post benaderen. Post is immers een opt-out kanaal, waarbij post mag worden gestuurd tenzij de consument aangeeft geen post te willen ontvangen. Hierdoor kunnen de Raad voor Rechtsbijstand noch de NOvA op basis van de huidige regelgeving stappen ondernemen om de wervingsbrieven te stoppen.

4. Rol van bewindvoerder

Bureau Wsnp suggereert dat het de rol is van de bewindvoerder om de schuldenaar bij het huisbezoek te informeren over de brieven van advocaten die zullen volgen voor een eindzitting: “Wel kan onrust worden voorkomen door het juist informeren van de schuldenaar. Hier zou de bewindvoerder een rol in kunnen spelen. Bijvoorbeeld door een simpele toevoeging over dit onderwerp aan de informatiebrief die tijdens het huisbezoek wordt overhandigd. Wanneer de schuldenaar weet wat hem te wachten staat, zal hij niet zo schrikken van de brieven.”³

Los van het feit dat dit formeel gezien niet tot de taak van de bewindvoerder ex art. 316 lid 1 Fw behoort, is het mijns inziens niet zinvol om schuldenaren hier tijdens het huisbezoek over te informeren. Tijdens het huisbezoek, dat in de praktijk één tot twee uur duurt, komt er immers al heel veel informatie op sanieten af. De ervaring is dat het al lastig is voor sanieten om de belangrijkste zaken van het huisbezoek (de besproken verplichtingen die gelden tijdens de Wsnp) volledig op te nemen en te onthouden. Hoe meer informatie er wordt gegeven, hoe minder er wordt onthouden. Hetzelfde geldt voor de informatiebrieven die worden gestuurd. Hoe langer de brief, hoe kleiner de kans dat de brief (aandachtig) wordt gelezen. De informatie tijdens het huisbezoek en in de informatiebrief dient derhalve beperkt te worden tot hetgeen op dat moment relevant is.

Daarnaast vindt de eindzitting in de meeste gevallen pas drie jaar na toelating plaats. De kans dat de schuldenaar zich op dat moment nog herinnert wat er exact is besproken tijdens het huisbezoek, of dat schuldenaar het destijds overhandigde informatieblad nog heeft en eraan denkt om deze erbij te pakken, is zeer klein. Het bespreken van de mogelijke wervingsbrieven tijdens het huisbezoek, of het opnemen van informatie hierover in de informatiebrief, is mijns inziens derhalve zinloos.

5. Conclusie en aanbevelingen

De huidige brieven leiden, ondanks de waarschuwing van de dekens in 2014, nog steeds tot verwarring bij sommige schuldenaren, voornamelijk de schuldenaren die alles op alles zetten om de verplichtingen van de Wsnp minutieus na te komen. Zij zijn immers bang om fouten te maken en denken bij het ontvangen van een dergelijke brief dat er blijkbaar iets niet goed is en dat de schone lei in gevaar is. Wanneer deze sanieten naar aanleiding van de ontvangen wervingsbrieven contact opnemen met de bewindvoerder, kunnen zij weliswaar worden gerustgesteld, maar dan is er in veel gevallen reeds gedurende enkele dagen sprake geweest van een hoge, en onnodige, stressfactor.

Het versturen van wervingsbrieven aan de hand van de publicatie van de data van eindzittingen zou, wanneer de schone lei is geadviseerd, naar mijn mening in het ideale geval helemaal niet meer moeten plaatsvinden. Dat is op eenvoudige wijze en zonder veel extra kosten te realiseren door in art. 352 lid 3 Fw publicatie in de Staatscourant te vervangen door oproeping van de schuldeisers door de bewindvoerder, in het geval dat de eindzitting pro forma plaatsvindt (dit is het geval bij advies schone lei of bij overlijden van de saniet). De bewindvoerder heeft alle benodigde adresgegevens immers bij de hand, omdat hij de schuldeisers al heeft moeten oproepen voor een verificatievergadering (art. 328 lid 1 jo. art. 115 Fw) of een kennisgeving heeft moeten sturen van een pro forma verificatie (art. 328a lid 2 Fw). In het geval van een informele uitdeling wordt geen verificatievergadering gehouden (Recofa-richtlijn 5.4 sub a), maar ook daar is voorzien in oproeping van de schuldeisers voor de eindzitting door de bewindvoerder (Recofarichtlijn 5.4 sub b). In de casussen dat er een mondelinge behandeling staat gepland, kunnen de data van de eindzitting mijns inziens wel worden gepubliceerd in de Staatscourant. In die gevallen zijn sanieten immers wel gebaat bij wervingsbrieven.

Een andere oplossing is om in het Centraal Insolventieregister de tekst ‘pro forma’ toe te voegen wanneer de eindzitting pro forma plaatsvindt vanwege het advies schone lei of vanwege het overlijden van de schuldenaar. Deze toevoeging zal mijns inziens ook voldoende zijn om de advocaten te weerhouden wervingsbrieven te verzenden in zaken waarin de schone lei is geadviseerd. De advocaten willen ook alleen die mensen bereiken die niet in aanmerking komen voor een schone lei immers alleen voor die zaken krijgen advocaten een toevoeging.

Zolang de gesuggereerde wetswijziging niet is ingevoerd, of er in het Centraal Insolventieregister niet wordt vermeld of een eindzitting pro forma plaatsvindt, zou het advocaten sieren om afstand te doen van de wervingsbrieven en te kiezen voor andere manieren om cliënten te werven. Indien advocatenkantoren er desondanks toch voor kiezen om door te blijven gaan met het versturen van wervingsbrieven, dient ervoor gezorgd te worden dat de tekst van die brieven dusdanig wordt opgesteld dat ze geen onnodige stress veroorzaken. Er zijn hierin al stappen gezet en de brieven zijn al verbeterd ten opzichte van enkele jaren terug, maar verdere verbetering is altijd mogelijk.

Voetnoten

1. http://www.bureauwsnp.nl/nieuws/terugkoppeling-onderzoek-%E2%80%98werving-dooradvocaten-bij-einde-wsnp%E2%80%99.html
2. http://www.advocatie.nl/waarschuwing-aanhet-adres-van-wervende-advocaten-wsnpzaken
3. http://www.bureauwsnp.nl/nieuws/terugkoppeling-onderzoek-%E2%80%98werving-dooradvocaten-bij-einde-wsnp%E2%80%99.html