Voor mensen, door mensen

Regina Caron*

Jarenlang heb ik met veel plezier gewerkt als Wsnp-bewindvoerder. Recent heb ik besloten dat het tijd is voor een nieuwe uitdaging. Mijn werk als Wsnp-bewindvoerder leg ik neer, met als gevolg dat ook aan mijn functie als algemeen bestuurslid van de BBW een einde komt. Reden voor Wsnp Periodiek om aan mij te vragen een artikel te schrijven voor de speciale editie: 20 jaar Wsnp.

In mijn verhaal geen juridische uiteenzetting of een kritische stelling. Mijn verhaal gaat over gevoel. De Wsnp zie ik als een uitermate geschikt middel om tot een (snelle) oplossing te komen voor problematische schulden: de spelregels zijn voor eenieder duidelijk en het vindt plaats in een afgebakende termijn. Maar bovenal is de Wsnp een regeling voor mensen die wordt uitgevoerd door mensen.

Jammer genoeg zien we de laatste jaren een dalende instroom. Op zich een goede zaak, zou je denken: de Wsnp is immers bedoeld als laatste redmiddel. Diverse onderzoeken laten echter zien dat de schuldenproblematiek niet verminderd is. Een dalende instroom in combinatie met een stijgende schuldenproblematiek is een verkeerde tendens in mijn optiek. De aanpak van de dalende instroom is één van de speerpunten waarvoor ik mij heb ingezet binnen het bestuur van de BBW. De politiek lijkt het succes van de Wsnp, dat jaarlijks door de monitor Wsnp wordt aangetoond, niet te willen bekostigen. In plaats van duidelijkheid te geven, is nu een wirwar van trajecten opgeworpen. Ieder met zijn eigen regels, mogelijkheden voor uitsluitingen en sommigen zelfs zonder een einddatum. Die verschillende routes hebben er tot op heden niet voor kunnen zorgen dat de schuldproblematiek is verminderd. Ook verlagen ze de maatschappelijke kosten als gevolg van schulden niet. Wat is daaraan nog menselijk?

In de afgelopen jaren hebben we gezien dat het ‘soort’ burger met schulden verandert. In de Wsnp zien we de doorsnee van de hele maatschappij voorbijkomen. Van bijstandsmoeder tot voormalig bankdirecteur. Een gevarieerd aanbod aan schuldenaren en daarmee is een gevarieerde aanpak voor de Wsnp-bewindvoerder noodzakelijk. Ondanks dat alles, blijft de Wsnp en de Wsnp-bewindvoerder met een imagoprobleem kampen. Wat is dat toch?

Voor mijn verhaal in deze speciale editie van Wsnp Periodiek vroeg ik een van mijn sanieten op papier te zetten hoe hij de toegang tot de Wsnp en de hele Wsnp-periode heeft ervaren. Het betreft een man van 51 jaar met werk in de verzekeringsbranche. Hij wenst anoniem te blijven: een Wsnp staat niet zo best op zijn CV en het kan leiden tot werkverlies. Hieronder kun je zijn ervaring lezen. Wellicht kan het imago van de Wsnp-bewindvoerder verbeterd worden als we deze ervaringen meer delen en openbaar maken. En ja, wij zijn streng, maar niet onmenselijk in onze weg naar rechtvaardigheid voor alle bij een Wsnp betrokken partijen.

“Enige jaren geleden was ik (minderheids­)aandeelhouder van een advieskantoor. Helaas is door frauduleus handelen van de andere aandeel­ houder de onderneming failliet gegaan. Hierdoor ontstonden acute financiële problemen voor mijn gezin en mij. Doordat de inkomsten drastisch waren gedaald, was het onmogelijk om aan alle financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Al snel liepen de achterstanden in de betalingen op. De hypotheekverstrekker verleende geen enkele medewerking om tot een oplossing te komen. Dit ondanks dat ik druk solliciteerde en er uitzicht was op een nieuwe baan. Inmiddels had ik mij ook gemeld bij de afdeling schuldhulpverlening in onze gemeente. Vlak voordat de inmiddels ingeschakelde Gemeentelijke Kredietbank met een oplossing kwam, werd ons huis toch door de bank gedwongen verkocht. Dit leidde tot een enorme restschuld. Al snel kwamen we tot de conclusie dat toelating tot de Wsnp de enige oplossing was om uit de inmiddels uitzichtloze financiële ellende te komen. De voorgaande situatie heeft ongeveer één jaar in beslag genomen.

Na toelating tot de Wsnp ontstond er in eerste instantie rust. De niet aflatende druk van schuldeisers werd per direct gestopt. De bewind­ voerder had met name in de beginfase van het traject een zeer belangrijke rol om de totale situatie in kaart te brengen en in contact te treden met de schuldeisers. De bewindvoerder heeft ook ons belang – in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt­ nooit uit het oog verloren. Deze was mede een vraagbaak en stond naast het vertegen­woordigen van de belangen van de schuldeisers ook voor ons klaar. Spookverhalen over dat alle bezittingen zouden worden verkocht en dergelijke waren ook zeker niet waar. Wel is het zo dat je de ‘spelregels’ van de Wsnp precies moet volgen. Wij hebben gedurende de Wsnp periode ­die drie jaar heeft geduurd­ ook zeker de bewindvoerder als een medestander gezien, die er uiteraard wel op toezag dat de gestelde regels strikt werden nageleefd.

Een maand voordat ik tot de Wsnp werd toe­ gelaten had ik weer een baan gevonden. Ondanks het feit dat je een groot gedeelte van de inkomsten moet afdragen, gaf dat toch een goed gevoel. Daarnaast houd je ook meer inkomsten over als je werkt dan als je werkeloos blijft. Het is ook van belang om vooral naar de toekomst te blijven kijken. na de drie jaar Wsnp gaat het leven tenslotte ook gewoon weer door. De Wsnp heeft mij ook niet ervan weerhouden om mijn carrière voort te zetten. Ik maakte zelfs promotie.

Het Wsnp traject hebben wij met een ‘schone lei’ afgerond en daarmee een moeilijke periode in ons leven achter ons gelaten. Hoewel naar mijn mening de periode dat je de consequenties draagt van het feit dat je buiten je schuld om in financiële problemen terecht bent gekomen wel heel erg lang is. Want nadat je de Wsnp met ‘goed gevolg’ hebt doorlopen sta je nog wel 5 jaar negatief genoteerd bij het BKR. Daardoor is het dus niet mogelijk om bijvoorbeeld een telefoonabonnement af te sluiten, iets op rekening aan te schaffen of een auto te leasen. Het kopen van een huis is al helemaal geen optie. Hoewel het voornoemde financieel gezien reeds makkelijk haalbaar is. De totale periode dat je dus met de consequenties wordt geconfronteerd is dus minimaal 8 jaar. Zeker omdat je buiten je schuld om in deze situatie bent beland, is die periode onevenredig lang.”

Natuurlijk zijn er - helaas - ook gevallen die het negatieve imago van de Wsnp-bewindvoerder bevestigen. Dat zijn in mijn beleving echter de uitzonderingen die we moeten voorkomen.

Het mooie vakgebied van de Wsnp ga ik achter mij laten. Ik wens jullie heel veel succes voor de toekomst!

* Regina Caron is bewindvoerder Wsnp bij VDT Advocaten en algemeen bestuurslid van de BBW.