De zorgverzekering en de schuldsaneringsregeling

Wsnp Periodiek februari 2011, nummer 5

Rebecca Wolfs*

1. Inleiding

Zorgverzekeraars hebben het recht een verzekering te beëindigen als de verzekeringsnemer de premie niet betaalt. De verzekeringsnemer zou dan onverzekerd raken en eventuele kosten van medische zorg zelf moeten betalen. Omdat dit geen wenselijke situatie is, heeft de overheid de ‘Regeling wanbetalers zorgpremie’ ingesteld. Deze regeling helpt verzekeraars de premiebetaling af te dwingen.

Zo meldt de zorgverzekeraar een verzekeringsnemer aan als wanbetaler bij het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) zodra er een achterstand is van zes maanden. Het CVZ houdt de zogenaamde bestuurlijke premie in op het loon, de uitkering of het pensioen van de wanbetaler. De bestuurlijke premie bedraagt 130% van de standaard zorgpremie. Deze is opgebouwd uit de premie voor een basisverzekering plus 30% bij wijze van boete. Heeft de wanbetaler geen regelmatig inkomen of een inkomen rond bijstandsniveau, dan krijgt deze een acceptgiro van het CJIB.

De wanbetaler betaalt dus niet meer aan de zorgverzekeraar. Met de betaling van de bestuurlijke premie aan het CVZ wordt de schuld bij de zorgverzekeraar niet afgelost. De wanbetaler wordt geacht om zelf met de zorgverzekeraar tot een oplossing te komen voor de betalingsachterstand. De zorgverzekeraar stelt het CVZ in kennis zodra de achterstand is ingelost waarna de verzekeringsnemer wordt afgemeld bij CVZ.

2. Bestuurlijke premie en toelating tot de schuldsaneringsregeling

De zorgverzekeraar is op grond van artikel 18d van de Zorgverzekeringswet verplicht het CVZ onverwijld op de hoogte te stellen zodra de verzekerde is toegelaten tot de Wsnp. Dit brengt met zich mee dat het CVZ stopt met het innen van de bestuurlijke premie. De saniet is dan vanzelfsprekend gehouden zijn maandelijkse premie weer te betalen aan de zorgverzekeraar.

De afmelding van saniet bij het CVZ kan enkele weken in beslag nemen. In de praktijk kan dat betekenen dat saniet naast het betalen van zijn maandelijkse premie aan de zorgverzekeraar, óók geconfronteerd wordt met een maandelijkse inhouding van de bestuurlijke premie. Op grond van artikel 18d is het CVZ gehouden om deze mogelijk ingehouden bedragen na datum toelating Wsnp terug te betalen aan saniet. Het is in elk geval de taak van de bewindvoerder de zorgverzekeraar zo snel mogelijk over de Wsnp te informeren.

3. Het royeren van de aanvullende verzekering en de gevolgen daarvan

Bij een structurele betalingsachterstand van de zorgverzekering is het ook gebruikelijk dat de zorgverzekeraar de aanvullende verzekering royeert. Indien de verzekeringsnemer op een later tijdstip weer aanvullend verzekerd wil worden, kan de verzekeringsnemer bij de zorgverzekeraar een aanvraag indienen voor een aanvullende verzekering. Echter, veel zorgverzekeraars weigeren (ex)wanbetalers aanvullend te verzekeren. Op grond van de polisvoorwaarden wijzen zij een aanvraag van een aanvullende verzekering af indien er eerder sprake is geweest van een verzekering die beëindigd is omdat er een betalingsachterstand is ontstaan van de verschuldigde premie. De zorgverzekeraar is vrij om hierin een eigen beleid te volgen.

4. Beleid zorgverzekeraars botst met de schuldsaneringsregeling

Het beleid van zorgverzekeraars heeft nadelige gevolgen voor sanieten. Voorheen adviseerde ik sanieten om een aanvullende verzekering af te sluiten bij een andere verzekeraar. Nu lukt dit bijna niet meer. De andere zorgaanbieder wil alleen aanvullend verzekeren wanneer de basisverzekering ook bij de nieuwe aanbieder wordt ondergebracht. Echter, de oude zorgverzekeraar laat saniet niet overstappen op grond van openstaande vorderingen, ook als de vordering is ingediend in de schuldsaneringsregeling en zelfs als er al een schone lei is verleend! De zorgverzekeraar beroept zich op artikel 8a van de Zorgverzekeringswet. In het betreffende artikel staat namelijk het volgende: ‘Nadat de zorgverzekeraar de verzekeringnemer heeft aangemaand tot betaling van één of meer vervallen termijnen van de verschuldigde premie, kan de verzekeringnemer gedurende de tijd dat de verschuldigde premie, rente en incassokosten niet zijn voldaan de zorgverzekering niet opzeggen, tenzij de zorgverzekeraar de zorgverzekering of de dekking daarvan heeft geschorst of opgeschort’.

Dat er bij toelating tot de schuldsaneringsregeling formeel gezien nog een vordering open staat, klopt. Maar het is te betreuren dat deze kwestie in de Zorgverzekeringswet niet voorziet in verzekeringsnemers die zijn toegelaten tot de schuldsaneringsregeling. Het is een saniet immers niet toegestaan één of meerdere schuldeisers op enige wijze te bevoordelen ten opzichte van overige schuldeisers. De achterstand bij de zorgverzekeraar betalen, om zo weer aanvullend verzekerd te kunnen worden, mag dus niet.

5. Consequenties voor (ex)wanbetalers zorgpremie in de schuldsaneringsregeling

Het vorenstaande brengt met zich mee dat saniet bij zijn zorgverzekeraar geen aanvullende verzekering kan afsluiten maar ook niet kan overstappen naar een andere zorgverzekeraar.

Door het gemis van een aanvullende verzekering komen eventuele gemaakte extra medische kosten voor rekening van saniet. Te denken valt aan kosten voor de tandarts en de fysiotherapeut. De gemeente verstrekt alleen bijzondere bijstand voor dit soort kosten als de saniet maximaal verzekerd is en de gemaakte kosten niet door de zorgverzekeraar worden vergoed. De aanvullende verzekering is in de meeste gevallen geroyeerd, waardoor de saniet niet in aanmerking komt voor bijzondere bijstand.

Tenslotte wordt de saniet vervolgens ook benadeeld door de regels van de wettelijke schuldsaneringsregeling. Bij de vtlb berekening wordt een aanvullende zorgpremie gecorrigeerd. Men mag meer behouden van zijn maandelijkse netto inkomen. Voor de saniet is het juist raadzaam om een aanvullende zorgverzekering te nemen want in feite is er geen, of nauwelijks, financiële ruimte voor een zorgnota die niet gedeclareerd kan worden bij de zorgverzekeraar. Nu de vtlb berekening niet gecorrigeerd kan worden voor de aanvullende verzekering, en het vtlb géén ruimte biedt voor niet declarabele zorgkosten, ontstaat er een ongewenste situatie nu saniet genoodzaakt zal zijn zich in de schulden te steken bij noodzakelijke medische handelingen die niet gedekt worden door een basisverzekering.

Het is echter wel zo dat het rapport van de vtlb berekening vermeldt dat de bewindvoerder extra hoge zorgkosten kan voorleggen aan de rechter‑commissaris. Bewindvoerders wordt dan ook aangeraden om hier aandacht aan te besteden.

*Rebecca Wolfs werkt als Wsnp-bewindvoerder en curator bij De Vos en Partners Advocaten te Amsterdam.